Kompaskwal

Chrysaora hysoscella

Foto van Kompaskwal (Chrysaora hysoscella) in Pairi Daiza België
foto gemaakt in Pairi Daiza België 18-04-2018

De Kompaskwal (Chrysaora hysoscella) is een van de meest bekende en wijdverspreide schijfkwallen in de Europese wateren. De herkomst van deze kwal is de oostelijke Atlantische Oceaan, de Middellandse Zee en de Noordzee, waar hij vaak in de zomer en herfst in grote zwermen wordt aangetroffen. Het is een pelagische soort die voornamelijk in open zee leeft, maar door de stroming vaak naar de kust wordt gevoerd, waar hij in ondiepere wateren en baaien terechtkomt. De Kompaskwal is onmiddellijk en uniek herkenbaar aan zijn klokvormige lichaam dat wordt gesierd door een patroon van 16 donkere, radiale strepen die vanaf het centrum naar de rand van de klok lopen, en die doen denken aan de windroos van een kompas – vandaar de naam. De kleur van de klok is meestal geelwit tot lichtbruin of goudkleurig. Hij bezit 24 lange, dunne tentakels die tot 2 meter lang kunnen worden, en vier dikke, geplooide mondarmen die onder de klok hangen. De klok zelf bereikt een diameter van 10 tot 30 centimeter. De kwal is een roofdier dat kleine visjes en zoöplankton vangt met zijn netelende tentakels.

De Kompaskwal wordt vaak verward met andere netelkwallen (Chrysaora-soorten), zoals de Pacific Sea Nettle (Chrysaora fuscescens), die vaak een meer effen oranjebruine kleur heeft. De Kompaskwal onderscheidt zich door het duidelijke en scherpe 'kompas'-patroon van de 16 radiale strepen, die bij andere soorten vaag of afwezig zijn. Hoewel de steek van de Kompaskwal niet levensbedreigend is voor mensen, kan deze wel pijnlijk zijn en roodheid, jeuk en een branderig gevoel veroorzaken, wat hem onderscheidt van de mildere Oorkwal (Aurelia aurita). De levendig gekleurde kwal die u op de foto heeft vastgelegd, is door de intense blauwe aquariumverlichting een 'neon' uiterlijk gegeven, wat het opvallende donkere patroon nog benadrukt.

Wat de huidige status van de Kompaskwal betreft, wordt de soort door de IUCN niet geëvalueerd (Not Evaluated - NE). Kwallen zijn door hun snelle levenscyclus en afhankelijkheid van stroming en watertemperatuur moeilijk te classificeren. Over het algemeen wordt de Kompaskwal echter niet beschouwd als bedreigd. In tegendeel: de populaties van veel kwalachtigen lijken lokaal toe te nemen, mogelijk door overbevissing van hun natuurlijke roofdieren en concurrenten (vissen). Hierdoor komen ze in sommige jaren in zeer grote aantallen voor in de kustwateren, wat soms hinderlijk kan zijn voor zwemmers en de visserij.

Deze soort heb ik het laatst in Pairi Daiza gezien en gefotografeerd op 18-04-2018.

Deze soort is ook bekend onder de naam(en) Blauwe neon kwal

Deze soort heb ik gezien in Pairi Daiza